สาเหตุหลักของวิกฤตดังกล่าวคือการใช้ยาแก้ปวด fentanyl ซึ่งมีฤทธิ์รุนแรง แต่จำนวนการใช้ยาเกินขนาดอาจจะสูงมากกว่านี้ หากไม่มียาแก้อาการที่เรียกว่า Narcan ซึ่งเป็นยาที่ใช้ฉีดพ่นเข้าจมูกเพื่อแก้อาการของการใช้ยาเกินขนาดได้อย่างรวดเร็ว
รายงานของ San Francisco Chronicle และ Associated Press เผยว่ามีการใช้ยาดังกล่าวเกือบ 3,000 ครั้งตั้งแต่เดือนมกราคมจนถึงกลางเดือนพฤศจิกายนเพื่อช่วยชีวิตผู้ที่ใช้ยาเกินขนาด
เมื่อปีที่แล้วซานฟรานซิสโกรายงานว่ามีผู้เสียชีวิตจากการใช้ยาเกินขนาด 441 ราย ซึ่งเพิ่มขึ้นถึง 70 เปอร์เซ็นต์จากเมื่อปีค.ศ. 2018 และในปี 2019 พบว่ามีการใช้ยาเกินขนาดที่สามารถป้องกันเอาไว้ได้ด้วยยา Narcan ถึง 2,610 ครั้ง
ข้อมูลดังกล่าวมาจากผู้ตรวจการทางการแพทย์ของซานฟรานซิสโก และโครงการการศึกษาและป้องกันการใช้ยาเกินขนาด หรือเรียกสั้นๆ ว่า DOPE ซึ่งเป็นโครงการที่ได้รับการสนับสนุนเงินทุนจากทางการซานฟรานซิสโก และทำงานร่วมกันเพื่อดำเนินการป้องกันการใช้ยาเกินขนาด
ทั้งนี้มีคำแนะนำให้ผู้ที่ใช้ยา Narcan แจ้งหน่วยงาน DOPE ถึงจำนวนครั้งที่ใช้ยากับผู้ที่ใช้ยาเกินขนาด นอกจากนี้ หน่วยงานนี้ยังบันทึกจำนวนครั้งที่ผู้คนหวนกลับมาที่โครงการเพื่อขอยา Narcan เพิ่มอีกด้วย
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากข้อมูลส่วนใหญ่เป็นการรายงานด้วยตนเอง ดังนั้นตัวเลขที่แท้จริงจึงน่าจะสูงกว่านี้
ทั้งนี้ วิกฤตการใช้ยาเกินขนาดในซานฟรานซิสโกเลวร้ายลงเมื่อยาแก้ปวด Fentanyl เข้าสู่แหล่งยาของเมือง ยา Fentanyl นี้อาจมีฤทธิ์รุนแรงกว่ายาแก้ปวดผสมมอร์ฟีน 50 ถึง 100 เท่าเลยทีเดียว
นอกจากนี้การแพร่ระบาดของโคโรนาไวรัสก็ทำให้สถานการณ์นี้แย่ลงด้วยเช่นกัน การบริการต่างๆ ในเมือง เช่นการให้ความช่วยเหลือด้านที่อยู่อาศัย และการรักษาอาการติดยาเสพติดต้องหยุดชะงักลง
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะมีรายงานผู้เสียชีวิตเกือบ 40 เปอร์เซ็นต์ในสองย่านใจกลางเมืองซานฟรานซิสโก แต่วิกฤตยาเสพติดนั้นมีอยู่ทุกหนทุกแห่งในเมืองนี้ หลายๆ คนใช้ที่ยาเกินขนาดอาศัยอยู่ในอพาร์ตเมนต์สำหรับผู้ที่มีรายได้ต่ำ และตามห้องพักของโรงแรมที่ได้รับเงินช่วยเหลือจากรัฐบาลที่มีไว้สำหรับคนจรจัด หลายๆ คนเสียชีวิตตามลำพังบนทางเท้า ตามตรอก ซอก ซอย และตามสวนสาธารณะรอบๆ เมืองอีกด้วย
