ถ้าพูดถึงกิจกรรมที่ตอบโจทย์สงกรานต์ 2564 มากที่สุด ก็คงหนีไม่พ้นการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ เนื่องจากเป็นกิจกรรมตามประเพณีที่ยังสามารถจัดขึ้นได้ และมีความเสี่ยงน้อยกว่ากิจกรรมอื่น ไม่ต้องออกจากบ้านไปในที่ที่มีคนแออัด อีกทั้งวันที่ 13 เมษายน ยังเป็นวันผู้สูงอายุ และวันที่ 14 เมษายน เป็นวันครอบครัวอีกด้วย จึงนับเป็นโอกาสดีที่จะได้ใช้เวลาอยู่กับครอบครัว มอบความรักความอบอุ่นให้แก่กัน ผ่านกิจกรรมรดน้ำดำหัว ดังนั้น เรามารู้จักกับการรดน้ำดำหัวกันว่าคืออะไร และต้องปฏิบัติอย่างไรบ้าง
การรดน้ำดำหัวนั้น เป็นกิจกรรมตามประเพณีหนึ่ง ที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ โดยการรดน้ำ ขอขมา และขอพรจากผู้ใหญ่ในครอบครัว หรือที่เคารพนับถือ ซึ่งในสมัยโบราณ การรดน้ำคือ การอาบน้ำให้ผู้ใหญ่ ส่วนการดำหัวก็คือการสระผมให้ผู้ใหญ่นั่นเองค่ะ (คำว่าดำหัว เป็นภาษาล้านนาดั้งเดิม หมายถึง การสระผม) ต่อมาการรดน้ำดำหัว ก็ได้มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบไปบ้างตามยุคสมัย แต่ยังคงยึดถือปฏิบัติสืบทอดต่อ ๆ กันมาในวันสงกรานต์ของทุกปี
คนไทยเชื่อว่า การรดน้ำดำหัวจะช่วยชำระสิ่งอัปมงคลออกจากชีวิต เพื่อต้อนรับสิ่งดี ๆ ในวันปีใหม่ไทย และยังเป็นการแสดงความเคารพและขอขมาผู้ใหญ่ นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยสานสัมพันธ์ให้กับคนในครอบครัว เนื่องจากวันสงกรานต์เป็นช่วงเวลาที่คนไทยนิยมเดินทางกลับบ้าน จึงเป็นช่วงเวลาที่ครอบครัวจะได้อยู่กันพร้อมหน้า ผู้สูงอายุก็จะได้เห็นหน้าหลาน ๆ ส่วนเด็ก ๆ ก็จะได้มีโอกาสได้ใกล้ชิดกับผู้สูงอายุนั่นเองค่ะ
สำหรับวิธีการรดน้ำดำหัวในปัจจุบัน จะนิยมรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ในครอบครัวหรือที่ตนนับถือ โดยการนำน้ำไปรดบริเวณมือของผู้ใหญ่ จากนั้นผู้ใหญ่ก็จะอวยพรให้กับผู้น้อย บางครอบครัวอาจจะมีการรดน้ำดำหัวพระสงฆ์ หรือสรงน้ำพระพุทธรูปด้วย เพื่อความเป็นสิริมงคลอีกด้วย ซึ่งสิ่งที่ต้องเตรียมในการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่นั้น ได้แก่
- น้ำอบไทย น้ำหอม หรือน้ำส้มป่อย เพื่อนำไปผสมกับน้ำที่จะนำไปรดผู้ใหญ่
- ดอกไม้ นิยมใช้ดอกมะลิ และดอกกุหลาบ
- ขันเงินหรือขันทองเหลือง
- พานข้าวตอก ดอกไม้ และธูปเทียน เพื่อใช้ในการไหว้ผู้ใหญ่
- ของขวัญมอบให้แก่ผู้ใหญ่ หลังจากรดน้ำดำหัว เพื่อเป็นการต้อนรับปีใหม่ไทย
